کتاب اشک و لبخند

کتاب اشک‌ و لبخند (1914)، مشتمل‌ بر پنجاه‌ و شش‌ متن‌ کوتاه‌، روایی‌ و پراحساس‌ و انقلابی‌ علیه‌ جهل‌ و ستم‌، و لزوم‌ مهر و محبت‌، شخصیت‌ و مواعظ‌ مسیح‌ و…

من، اندوه خویش را با شادی‌های مردمان عوض نمی‌کنم و خوش ندارم اشکی که اندوه را از ژرفای وجودم جاری کرده، مبدل به لبخند شود. آرزو دارم زندگی‌ام، اشکی باشد و لبخندی؛ اشکی که دلم را صفا بخشد و اسرار و اسرار و پیچیدگی‌های حیات را به من بیاموزد؛ اشکی که با آن، شریک اندوه دل سوختگان گردم؛ و لبخندی که سرآغاز سرور و شادمانی‌ام باشد. می‌خواهم، در اشتیاق، بمیرم؛ اما با دلمردگی زنده نباشم. دوست دارم ژرفای وجودم، تشنه‌ی محبت و زیبایی باشد، زیرا نظر کردم و دریافتم که کم‌خواهان دون همت، نگون بخت‌‌ترین مردمان‌اند و از همه به زندان مادیات نزدیک‌تر؛ و گوش سپردم و بشنیدم که ناله‌ی مشتاقانِ آرزومند، از طنین سه گاه و چهار گاه خوش‌تر است.